ABD’de, Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump ile Demokratların adayı Kamala Harris‘in yarıştığı başkanlık ve Kongre seçimleri için vatandaşlar sandığa gidiyor. ABD’nin doğu eyaletlerinde başkanlık ve Kongre seçimleri için oy verme işlemi başladı.
Başkan Joe Biden’ın adaylıktan çekilmesiyle Demokratların adayı seçilen Kamala Harris ve Cumhuriyetçilerin adayı Trump, başkanlık için yarışıyor. Başkan yardımcılığı için ise Cumhuriyetçilerden Ohio Senatörü James David Vance ile Demokratlardan Minnesota Valisi Tim Walz karşı karşıya geliyor. Amerikan halkı, ABD’nin yeni başkanının yanı sıra Kongrenin iki kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisinin tamamı ile 100 üyeli Senatodaki 34 sandalye için de oy veriyor.
SANDIKLAR TSİ ÇARŞAMBA 05.00’DA KAPANACAK
Üç farklı saat dilimi olan ülkede, oy verme işlemlerinin başlaması ve bitişi eyaletlere göre değişiyor. Oy verme işlemi, New York ve Virginia’da saat 06.00’da (TSİ 14.00), en kritik eyaletler olan Florida ve Pensilvanya ile başkent Washington DC’de saat 07.00’de (TSİ 15.00) başladı. Sandıklar, Virginia ve Florida’da 19.00’da (TSİ Çarşamba 03.00), Washington DC ve Pensilvanya’da 20.00’da (TSİ Çarşamba 04.00), New York’ta ise 21.00’de (TSİ Çarşamba 05.00) kapanacak.
Başkanlık seçimini kazanan aday, 20 Ocak 2025’te yemin ederek 4 yıl süreyle ABD’nin 47. başkanı olacak.
İLK SANDIKTAN EŞİTLİK ÇIKTI
ABD’nin New Hampshire eyaletinin Kanada sınırı yakınındaki Dixville Notch köyünde gece yarısı, oy verme işlemiyle başladı. Dixville Notch köyündeki 6 seçmen yerel saatle 00.00’dan itibaren oy kullanmak için sandık başına gitti. Seçim sonrası yapılan sayıma göre, 6 seçmenin 3 oyu Harris’e, 3 oyu ise Trump’a gitti.
BEYAZ SARAY’A GİDEN YOL “270 DELEGEDEN” GEÇİYOR
ABD Başkanlık seçimlerinde, seçmenler, esas olarak destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor. “Delegeler Kurulu” adı verilen bu sistemde her eyalete farklı ağırlıklarla dağıtılmış toplam 538 delege belirleniyor. Bu sayının yarıdan 1 fazlasına yani 270 delegeye ulaşan aday, Başkan olmaya hak kazanıyor.
Toplamda daha fazla oy alan değil, daha fazla delegeye ulaşan kişinin başkan olması, eyaletler arasındaki dengenin gözetildiği Amerikan siyasal sisteminin dikkat çekici özelliklerinden biri olarak biliniyor.
SONUCU BELİRLEYECEK 7 “SALINCAK EYALET”
ABD medyasına değerlendirmelerde bulunan seçim uzmanları, öngörülemezlikleri nedeniyle “salıncak eyaletler” olarak isimlendirilen 7 eyaletin Beyaz Saray’a giden anahtarı taşıdığını belirtiyor. Bu eyaletler arasında Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Kuzey Carolina, Pensilvanya ve Wisconsin bulunuyor.
Salıncak eyaletlerin belirleyiciliği bu eyaletlerdeki seçmenlerin çoğunlukla kararsız veya iki parti arasında birbirine yakın oranlarla bölünmüş olmasından geliyor. Seçim süreci boyunca hem Demokratların adayı Kamala Harris hem de Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump bu eyaletlerde yoğun bir kampanya süreci yürüterek sonuçları kendi lehine çevirmeye çalıştı.
SALINCAK EYALETLERDE SON DURUM
Arizona
Demokratlar, uzun zaman sonra ilke kez 2020’de, küçük bir farkla Arizona’da bütün delegeleri kazandı. Meksika ile sınırı olan Arizona’da Trump’ın mevcut Beyaz Saray yönetimi ve Demokrat rakibini göçmenlik üzerinden hedef aldığı söylemlerinin popülerlik kazandığı gözlemleniyor. Buna karşın son aylarda sınırdan geçişlerde rekor seviyelerde düşüş yaşandı. Trump, kazanması durumunda “Amerika tarihindeki en büyük sınır dışı etme operasyonunu” gerçekleştireceğini de söylemişti. Son anketlere göre Trump, Arizona’da Harris’ten iki puan önde görünüyor.
Michigan
ABD’deki en büyük Arap-Amerikalı nüfusuna sahip Michigan’da adayların Orta Doğu politikası, seçmenlerin oy kullanma davranışını etkileyen önemli faktörler arasında görülüyor. Demokratların adayı Harris, İsrail’e karşı mevcut ABD Başkanı Joe Biden’dan daha sert söylemlerle gündeme gelmişti. Ancak Arap-Amerikalı seçmenlerin önemli bir kısmının Beyaz Saray’ın mevcut Orta Doğu politikasına tepki göstermek amacıyla Donald Trump’a destek verdiği görülüyor. Trump zaman zaman barış çağrıları yapmasının yanı sıra Orta-Doğu’da Biden yönetiminden neyi farklı yapacağı konusunda net bir duruş sergilemiş değil. Son anketlerde Harris, Michigan’da Trump’ın bir puan önünde yer alıyor.
Pensilvanya
Salıncak eyaletler arasında en çok delegeye sahip Pensilvanya’da hem Kamala Harris hem de Donald Trump yoğun bir kampanya programı yürüttü. Pensilvanya’da 2020 seçimlerinde Biden’ı desteklemişti. Temmuz ayında Pensilvanya’da Trump kendisine yönelik bir suikast girişiminden sağ kurtulmuştu. Trump’ı destekleyen teknoloji zengini Elon Musk, burada seçmenlere çekiliş yoluyla para dağıtımış ve tarışmalara neden olmuştu. Pensilvanya’da seçmenler açısından en belirleyici konunun ekonomi olduğu düşünülüyor. Biden yönetimi döneminde ülkede enflasyon genel olarak artmış olsa da market alışverişi fiyatları, Pensilvanya’da diğer eyaletlere göre daha hızlı arttı.Yüksek enflasyonun, Harris’in kampanyası için ABD genelinde olduğu gibi Pensilvanya’da da sorun oluşturuyor. Son anketlere göre, Harris, Pensilvanya’da Trump’tan 0.2 puan önde.
Nevada
Son birkaç seçimde Demokratlara oy veren Nevada’nın bu seçimlerde Cumhuriyetçilere desteğinin artırdığına ilişkin önemli işaretler var. Biden’ın Demokratların adaylığını Harris’e bırakmasından önce, Trump, anketlerde açık ara öndeydi. Ancak büyük Latin nüfusuna sahip olan Nevada’da Trump’ın avantajı, Harris’in aday olmasının ardından azalmış görünüyor. Son verilerine göre, Nevada, yüzde 5.1 ile ülkedeki en yüksek üçüncü işsizlik oranına sahip. Bu yüzden adayların ekonomiye ilişkin vaatlerinin belirleyici olması bekleniyor. Son anketlere göre Trump Nevada’da Harris’in bir puan önünde.
Wisconsin
Wisconsin’de anketler bağımsız aday Robert F. Kennedy Jr.’ın güçlü bir destek almasının, Harris ya da Trump’ın oy sayımlarını olumsuz etkileyebileceğini göstermişti. Kennedy, Ağustos sonunda kampanyasını askıya almış ve Trump’ı desteklediğini açıkladı. Trump,Wisconsin için daha önce “Eğer Wisconsin’i kazanırsak, her şeyi kazanmış oluruz” demişti. 2020’de 0.63’lük bir farkla Biden’ı destekleyen Wisconsin’de son anketler Harris’i bir puan önde gösteriyor.
Georgia
Georgia, 2020 seçimlerinde Fulton oy sayım merkezinde Trump’ın seçimlere müdahale etmeye kalkıştığı iddiaları gündeme gelmişti. İddialar, Trump’a karşı dört ayrı ceza davası açılmasına neden oldu. Trump ve 18 eyalet yetkilisi Trump’ın Biden’a karşı küçük bir farkla aldığı mağlubiyeti tersine çevirmek için komplo kurmakla suçlanıyor. Suçlamaları reddedien Trump seçimden önce mahkemeye çıkmayacak. Georgia’nın nüfusunun üçte biri Afrikalı-Amerikalılardan oluşuyor. Bu demografinin, 2020’de Georgi’yı Biden’a kazandıran faktörler arasında olduğu düşünülüyor. Ancak son kamuoyu yoklamaları Biden yönetiminin siyah seçmenlerin beklentilerinin altında kaldığını gösterirken uzmanlara göre bu durum Harris’in kampanyasına da negatif yönde etki edebilir. Son anketlere göre, Trump Georgia’da, bir puanla Harris’in önünde.
Kuzey Carolina
Trump, 2020’de Kuzey Carolina’yı kazanmıştı. Son anketlere göre Trump Kuzey Carolina’da Harris’in bir buçuk puan önünde. Uzmanlar Demokratların Kuzey Carolina’yı kazanabilmesi için, eyaletin siyah seçmenlerinin yüksek katılım gerektiğini söylüyor. Demokratların yüksek sayılarda görmeleri gereken bir diğer önemli grup ise tüm seçmenlerin nerdeyse yarısını oluşturan 43 yaş altı seçmenler. Cumhuriyetçilerin kazanabilmesi için eyaletin Cumhuriyetçi yoğunluklu bölgelerini büyük ölçüde tahrip eden Helene kasırgasına rağmen seçimlereen yüksek oranlarda katılım göstermesine bağlı olduğu belirtiliyor.
